Ιστορικό

«Θέατρο Δήμου Αγρινίου»:

Το πρώτο Δημοτικό Θέατρο της χώρας*

Oι δεύτερες αυτοδιοικητικές εκλογές μετά τη μεταπολίτευση πραγματοποιήθηκαν στις 15 Οκτωβρίου 1978 (πρώτη Κυριακή) και υποψήφιες παρατάξεις ήταν η «Δημοτική Ενότητα», με υποψήφιο δήμαρχο το  Στέλιο Τσιτσιμελή, η οποία είχε την επίσημη πολιτική στήριξη του Κ.Κ.Ε., που πήρε 5.242 ψήφους, ποσοστό 40.07%, η «Έργα – Πρόοδος – Αναγέννηση Αγρινίου», με υποψήφιο Δήμαρχο το Σεβαστιανό Καρβούνη, ο οποίος εντασσόταν στο συντηρητικό πολιτικό χώρο της πόλης, αλλά η παράταξή του δεν είχε την επίσημη στήριξη κανενός πολιτικού χώρου, η οποία πήρε 3.213 ψήφους και ποσοστό 24,56%, η «Ομόνοια – Πρόοδος» με υποψήφιο Δήμαρχο το Γιώργο Παπαϊωάννου, η οποία είχε την πολιτική στήριξη της Νέας Δημοκρατίας και η οποία πήρε 2.807 ψήφους, ποσοστό 21,46% και η «Συνεργασία – Δημιουργία», με υποψήφιο Δήμαρχο το Γιώργο Καραπαπά, η οποία είχε την επίσημη πολιτική στήριξη του ΠΑΣΟΚ και πήρε 1.821 ψήφους και ποσοστό 13,91%. Επειδή καμία παράταξη δεν συγκέντρωσε το απαραίτητο ποσοστό ψήφων (50%+1) για την απευθείας εκλογή δημάρχου από την πρώτη Κυριακή, πραγματοποιήθηκαν επαναληπτικές εκλογές στις 22 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς μεταξύ των παρατάξεων του Στέλιου Τσιτσιμελή και του Σεβαστιανού Καρβούνη. Πρώτη αναδείχθηκε η παράταξη του Στέλιου Τσιτσιμελή με 6.991 ψηφοδέλτια και ποσοστό 54,17% και πήρε τις 17 από τις 25 έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ η παράταξη του Καρβούνη συγκέντρωσε 5.914 ψήφους (ποσ.45,83%) και κατέλαβε τις υπόλοιπες 8 έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου.

Τσιτσιμελής – Νάκος

Η δημιουργία του Δημοτικού Θεάτρου

Το νέο Δημοτικό Συμβούλιο, που προέκυψε από τις παραπάνω εκλογές, όρισε στις 26 Μαρτίου του 1980 το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Πνευματικού Κέντρου (απόφ. Δημοτικού Συμβουλίου 50/1980, επικύρωση ΕΣ 8450/17-4-80), στο οποίο εκτός από το Δήμαρχο Στέλιο Τσιτσιμελή, που συμμετείχε σ’ αυτό, ως Πρόεδρος του οργάνου, όπως προέκυπτε από το καταστατικό, συμμετείχαν και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι: Δημοσθένης Ασημάκης, Χριστόδουλος Θεοδωρόπουλος, Βασίλης Μερατζής, Γρηγόρης Μπακόλας, Ισμήνη Πολύζου, καθώς και οι πολίτες, Δημ. Ανδρικόπουλος, Βίβιαν Βυσίννου, Άννα Κόκκαλη, Χριστόφορος Νείλας, Θεόδωρος Πολίτης, Βάσω Τζάνη, Βαγγέλης Τσαμπαλάς, Τάσος Τσέλλος, και Μαίρη Φαφούτη. Τα πρόσωπα αυτά, σε δύο συνεδριάσεις (17 Νοεμβρίου 1980 και 9 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς) πήραν μια ιστορική απόφαση, δημιουργώντας  το πρώτο Δημοτικό Θέατρο της χώρας, με το χαρακτηριστικό τίτλο «Θέατρο Δήμου Αγρινίου» (απόφ.10/ 1980 Π.Κ.Δ.Α.)

Τα προβλήματα τα οποία έπρεπε να ξεπεραστούν ήταν πολλά και σημαντικά. Το πιο σημαντικά από όλα ήταν το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο δεν επέτρεπε ακόμα στα νομικά πρόσωπα της αυτοδιοίκησης όπως το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου να προσλαμβάνει υπαλλήλους, συνεπώς έπρεπε να βρεθεί λύση για τον τρόπο με τον οποίο θα γινόταν η στελέχωση του θεάτρου με ηθοποιούς και το απαραίτητο τεχνικό προσωπικό. Ως ιδανική λύση που επιλέχθηκε εκείνη τη χρονική περίοδο ήταν η «εργολαβία» με ανάθεση. Με αυτό τον τρόπο λοιπόν, το Γενάρη του 1981 (απόφαση 1/1981), το Δ.Σ. του Πνευματικού Κέντρου ενέκρινε την «Ανάθεση οργάνωσης θεάτρου», στον ηθοποιό και σκηνοθέτη Γιώργο Νάκο. Το έργο αυτής της ανάθεσης αφορούσε στην παραγωγή τριών θεατρικών έργων στο πρώτο εξάμηνο του 1981.

Γιώργος Νάκος

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιώργος Νάκος εκείνη την εποχή ήταν ένας σημαντικός παράγοντας του τοπικού θεάτρου της Ηπείρου, ο οποίος μαζί με άλλους συναδέλφους του ηθοποιούς δημιούργησαν το 1976, στα Γιάννενα, τον εταιρικό ηπειρώτικο θίασο «Οργανισμός Ηπειρώτικου Θεάτρου (Ο.Η.Θ.)», στο οποίο υπήρξε αντιπρόεδρος του Διοικητικού του Συμβουλίου και είχε την ευθύνη της οργάνωσής του. Ο θίασος αυτός δημιουργήθηκε στο πρότυπο των εταιρικών θιάσων που εκείνη την εποχή προωθούσε το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών ως αντίποδα στο τότε θεατρικό κατεστημένο. Τα καλλιτεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά αυτών των θιάσων ήταν η ελληνικότητα του δραματολογίου και η δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων σε ολόκληρο το φάσμα της θεατρικής δημιουργίας, από τον τρόπο ανεβάσματος μιας παράστασης μέχρι την οργάνωση της περιοδείας.

Με αυτή τη γνώση και την εμπειρία ο Γιώργος Νάκος υπογράφει στις 14 Μαρτίου του 1981 τη σύμβαση ανάθεσης της δημιουργίας θιάσου για το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αγρινίου.

Περίοδος Α΄:

Άνοιξη 1981

Υποδομές και εξοπλισμός

Το πρώτο χρόνο λειτουργίας διαμορφώθηκε και εξοπλίστηκε με τον κατάλληλο εξοπλισμό η αίθουσα του Δημοτικού Θεάτρου στο ισόγειο του Δημαρχιακού Μεγάρου του Αγρινίου και ο υπαίθριος χώρος του θερινού θεάτρου στο Παπαστράτειο Δημοτικό Πάρκο της πόλης, οι οποίες τη μόνη θεατρική υποδομή που διέθεταν εκείνη την περίοδο, ήταν οι θεατρικές τους σκηνές και ο χώρος των καμαρινιών.

Η σκηνή του θεάτρου στο Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλης (χειμερινή σκηνή) είχε διαστάσεις 13 μέτρα πλάτος και 9 μέτρα βάθος, ενώ από κάτω της υπήρχαν διαμορφωμένα έξι καμαρίνια ηθοποιών και ένας μικρός χώρος για το υποβολείο. Η χωρητικότητα της αίθουσας ήταν 350 περίπου θέσεων σε δύο επίπεδα (πλατεία και εξώστης). Στον εξώστη διαμορφώθηκε το ηλεκτρολογείο, το οποίο σταδιακά και ανάλογα με τις ανάγκες των έργων, από το 1981 έως το 1984, εξοπλίστηκε με μία φωτιστική κονσόλα δώδεκα καναλιών, 28 προβολείς, 500 και 1.000 watt, καθώς επίσης και από τα απαραίτητα μηχανήματα παραγωγής ήχου, που είχαν ανάγκη οι παραστάσεις (μικρόφωνα, ηχεία, μαγνητόφωνα κ.λπ.). Διέθετε επίσης ένα μεσαίο πιάνο με ουρά και μια βελούδινη αυλαία. Στο υπόγειο του θεάτρου δημιουργήθηκε το πρώτο εργαστήριο σκηνικών και το βεστιάριο του θεάτρου.

Η σκηνή στο Παπαστράτειο Δημοτικό Πάρκο (θερινή σκηνή) είχε διαστάσεις 15 μέτρα πλάτος και 13 μέτρα βάθος, χώρο για εργαστήριο σκηνικών και βεστιάριο καθώς και καμπίνα ηλεκτρολογείου. Ο χώρος δεν διέθετε δικό του τεχνικό εξοπλισμό, αλλά οι ανάγκες των παραστάσεων εξυπηρετούνταν με τη μεταφορά από τη χειμερινή σκηνή που ήταν και η κεντρική του θεάτρου. Η χωρητικότητα του χώρου ήταν περίπου 600 θέσεων.

Από την πρώτη κιόλας χρονιά της λειτουργίας του, το θέατρο του Δήμου Αγρινίου, απόκτησε και το πρώτο λεωφορείο του (τη θρυλική «Ελαφίνα»), για τις περιοδείες στο νομό, αλλά και έξω απ’ αυτόν. Ήταν ένα πρώην λεωφορείο του Αστικού ΚΤΕΛ Αγρινίου, το οποίο είχε διαμορφωθεί κατάλληλα για τη μεταφορά, όχι μόνο των ηθοποιών, αλλά και της σκηνικής κατασκευής των έργων που ανέβαιναν.

Τεχνικοί

«ΟΙ ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ»

του Γιώργου Χασάπογλου

Πρώτο έργο, το οποίο επιλέχτηκε να παρουσιάσει το νεοσύστατο επαγγελματικό, θεατρικό τμήμα του Πνευματικού Κέντρου ήταν ένα σύγχρονο νεοελληνικό έργο του Γιώργου Χασάπογλου, με τίτλο «Οι κουραμπιέδες».

Το έργο είχε γραφτεί αμέσως μετά τη μεταπολίτευση και ήταν το πρώτο θεατρικό έργο του Χασάπογλου. Ήταν μια κοινωνικοπολιτική σάτιρα του νεοέλληνα τη εποχής, τον οποίο η ιδεολογική και πολιτισμική σύγχυση, ο ασυλλόγιστος καταναλωτισμός, που χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία, τον οδηγούσαν σ’ έναν απελπισμένο αγώνα για μια «καλύτερη» ζωή, που αντί να τον ενδυναμώνει και να τον απελευθερώνει σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής του συνείδησης, τον οδηγούσαν σε αδιέξοδα, υποταγές και εξευτελισμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Οι ηθοποιοί, οι οποίοι κλήθηκαν να στελεχώσουν το πρώτο θίασο του Δήμου Αγρινίου, ήταν η Νικαίτη Κοντούρη, ο Γιάννης Χριστογιάννης (με καταγωγή από το Θέρμο), η Νίκη Μανουσάκη, ο Γιώργος Βερτσώνης, ο Γιάννης Θωμάς, η Ελένη Τσακάλου, η Μαργαρίτα Ανθίδου και ο Αγρινιώτης Γιάννης Παπαθανάσης. Το τραγούδι της παράστασης ήταν το τραγούδι που είχε γράψει ο Μάνος Λοΐζος για την τηλεοπτική παραγωγή του ΄77, ενώ τα σκηνικά και τα κουστούμια έκανε η καταξιωμένη Αγρινιώτισσα σκηνογράφος και ενδυματολόγος, Λαλούλα Χρυσικοπούλου.

Η «ομάδα» συμπληρώθηκε με την πρόσληψη δύο ανθρώπων, οι οποίοι τα επόμενα χρόνια (ο ένας εκ των δύο βρίσκεται ακόμα στον πυρήνα της λειτουργίας του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά των παραστάσεων. Αναφέρομαι στον κατασκευαστή των σκηνικών από το 1981 μέχρι και σήμερα Βασίλη Ραμμόπουλο και στον πρώτο ηλεκτρολόγο του θεάτρου Στέλιο Ποιμενίδη. Η προσφορά και των δύο στη λειτουργία του θεάτρου δεν είναι απλά σημαντική, είναι σπουδαία, αφού μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα κατάφεραν, με το ταλέντο και το μεράκι τους, μια ισόγεια αίθουσα, με προδιαγραφές μεν, αλλά άδεια, να την μετατρέψουν σε θεατρική αίθουσα υψηλών δυνατοτήτων από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της. Ακολούθησαν και άλλοι τεχνικοί σε αυτή τη διαδρομή, και όλοι έχουν αφήσει το δημιουργικό-κατασκευαστικό τους αποτύπωμα στο χώρο, έχοντας νοτίσει με την τέχνη και τον ιδρώτα τους τα θεμέλια του θεάτρου του Δήμου Αγρινίου.

Η πρώτη συνέντευξη τύπου στην Αθήνα.

Οι πρόβες του έργου ξεκίνησαν στην Αθήνα το Φεβρουάριο του 1981 και συνεχίσθηκαν μέχρι την ολοκλήρωσή τους στο Αγρίνιο. Λίγες μέρες πριν την έναρξη των προβών ο Δήμαρχος Αγρινίου Στέλιος Τσιτσιμελής και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Γιώργος Νάκος, στο πλαίσιο της ουσιαστικής προβολής του νεοσύστατου θεατρικού οργανισμού του Δήμου Αγρινίου, οργάνωσαν στις 22 Ιανουαρίου της ίδιας χρονιάς, συνέντευξη τύπου στην αίθουσα την Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος (Κ.Ε.Δ.Κ.Ε.), στην οποία παραβρέθηκαν οι καλλιτεχνικοί συντάκτες της πλειοψηφίας των μέσων ενημέρωσης της Αθηναϊκής πρωτεύουσας και της χώρας.

«Καιρός είναι να φροντίσουμε, κι εμείς οι Δήμοι, να αναπτυχθεί η Ελλάδα ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΑ και να δείξουμε πως δεν είμαστε μόνο προβληματικοί αλλά και προβληματισμένοι», είπε ο Στέλιος Τσιτσιμελής ξεκινώντας τη συνέντευξη τύπου, νοηματοδοτώντας με αυτόν το διαφορετικό τρόπο την πολιτιστική δράση που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται στην ελληνική επαρχία.

Το σύνολο των πολιτικών εκείνη την εποχή πρόβαλλαν ως αίτημα των καιρών την αποκέντρωση, την μεταφορά δηλαδή αρμοδιοτήτων, δραστηριοτήτων και εξουσιών από το κέντρο στην περιφέρεια της χώρας, με απώτερο στόχο την  τόνωση της διοίκησης, της οικονομίας, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Ο Τσιτσιμελής με αυτή του την εισήγηση άνοιγε το διάλογο για τη  λειτουργία μιας τελείως διαφορετικής προσέγγισης. Ζητούμενο σε αυτή την προσέγγιση δεν ήταν πώς θα διακτινιστούν οι δυνατότητες της πολιτιστική ανάπτυξης από την πρωτεύουσα της χώρας στην περιφέρεια, αλλά η προσπάθεια μιας ενδογενούς πολιτιστικής ανάπτυξης που θα αξιοποιούσε τις δυναμικές σε όλα τα επίπεδα, με τέτοιον τρόπο, που η κάθε περιφέρεια να αποτελεί ένα οργανωμένο και ανοιχτό σύστημα διαχείρισης του πολιτιστικού περιβάλλοντος, το οποίο δε θα στηρίζονταν στις αποκεντρωμένες δυνατότητες του κεντρικού μηχανισμού, αλλά θα έχει τη δυνατότητα να παράγει και να αναπαράγει το δικό του ακηδεμόνευτο πολιτιστικό γεγονός.

«Όπως μας είπε χθες ο Δήμαρχος Αγρινίου», αναφέρει η ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 23ης Ιανουαρίου 1981, «το θέατρο Αγρινίου θα λειτουργήσει μέσα στην ερχόμενη άνοιξη με την πρόβλεψη πάντα να δίνει παραστάσεις κι έξω από το Αγρίνιο στις γύρω πόλεις αλλά και στα χωριά. “Δεν υπάρχουν”, τόνισε, “τοπικιστικοί περιορισμοί. Είμαστε ανοικτοί σε όλους τους καλλιτέχνες”. Το νέο θέατρο Αγρινίου που δημιουργείται (στεγάζεται) στο θέατρο – δωρεά της οικογένειας Παναγοπούλου και φιλοδοξεί να συνεργαστεί με οποιεσδήποτε ερασιτεχνικές θεατρικές προσπάθειες του τόπου. “Πιστεύω μας”, είπε ο Δήμαρχος, “είναι η πολυκεντρική ανάπτυξη πολιτιστικών εστιών και όχι ειδικά η θεατρική αποκέντρωση”».

Η πρεμιέρα

Η πρεμιέρα της παράστασης πραγματοποιήθηκε στο Αγρίνιο στις 27 Απριλίου 1981 και ακολούθησαν είκοσι δύο (22) παραστάσεις στην κεντρική σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου στο Αγρινίου.

Μετά το τέλος αυτών των παραστάσεων πραγματοποιήθηκε περιοδεία στις πόλεις και τα χωριά του νομού, καθώς επίσης και έξω από τα όριά του, στις πόλεις της Άρτας και της Λευκάδας. Το σύνολο των θεατών που παρακολούθησε το έργο στις παραστάσεις της περιοδείας ήταν  10.850, ένας μέσος όρος, δηλαδή, 405 περίπου θεατές ανά παράσταση.

Από την πρώτη κιόλας παράσταση, και στο Αγρίνιο και στις πόλεις και τα χωριά που περιόδευσε ο θίασος, έγινε ξεκάθαρο, ότι το εγχείρημα εγκαινίαζε μια σημαντική κατεύθυνση για τη λειτουργία της πολιτιστικής δράσης της αυτοδιοίκησης στην περιφέρεια. Αν και οι γραφειοκρατικές δυσκολίες, οι οποίες δημιουργούσαν σημαντικές δυσκολίες στις πληρωμές των συντελεστών της παράστασης, ήταν τεράστιες, η νέα αυτή δομή κατάφερε και επέβαλε την ύπαρξή της, γιατί απέκτησε πολύ γρήγορα ένα σημαντικό υποστηρικτικό κοινό, που ενστερνίσθηκε, αγκάλιασε και ενίσχυσε το εγχείρημα. Ήταν η απαρχή της διαμόρφωσης ενός νέου status, που ερχόταν να ανατρέψει το μακρινό χρονικά, αλλά τόσο ισχυρό ακόμα αφορισμό του Λέοντος Κουκούλα: «Το αθηναϊκό θέατρο κι η αθηναϊκή θεατρική κίνηση είναι ό, τι καλό ή κακό έχει να επιδείξει σ’ αυτόν τον τομέα ολόκληρη η Ελλάδα. Δε γίνεται δηλαδή κι εδώ ό, τι αλλού, όπου κάθε περιφέρεια ή μεγάλη πολιτεία έχει τις δικές τις παραδόσεις, τη δική της πνευματική παραγωγή και τη δική της κίνηση, για ν’ αγωνίζεται παράλληλα ή και να αντιδρά πολλές φορές σε ορισμένες τάσεις της πρωτευούσης ή και άλλων πνευματικών κέντρων, που είτε βγαίνουν έξω από τα πλαίσια ειδικών προτιμήσεων, είτε οδηγούν σ’ ένα γενικότερο ξεπεσμό».

Η λειτουργία του δημοτικού θεάτρου και η καθιέρωσή του μέσα στο δύσκολο και άγονο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον μιας επαρχίας αποκομμένης και απομακρυσμένης από τις πολιτιστικές αλλαγές που συντελούνταν σε κεντρικό επίπεδο, ήταν ένα μεγάλο στοίχημα, παρά και πέρα από το γεγονός ότι αυτή η προσπάθεια κατάφερε να πετύχει όλους τους στόχους τους. Το γεγονός οφείλεται κατά κύριο λόγο στη θεώρηση ενός και μόνο ανθρώπου, του τότε Δημάρχου Αγρινίου, Στέλιου Τσιτσιμελή, ο οποίος με επιμονή και υπομονή, μεταλαμπάδευσε το όραμά του για μια πολύκεντρη και όχι αποκεντρωμένη πολιτιστική ανάπτυξη, σε ανθρώπους καλλιεργημένους, ανήσυχους και αποφασισμένους να αντιμετωπίσουν χρόνιες διοικητικές και κοινωνικές παθογένειες, να ξεπεράσουν τα προβλήματα και να στήσουν το πρώτο σε αυτοδιοικητικό επίπεδο θέατρο της χώρας.

Το μυστικό αυτής της επιτυχίας ήταν ένα: και τα δύο θεατρικά έργα που επιλέχθηκαν για το ξεκίνημα αυτού του θεσμού ήταν δύο έργα που οι ρόλοι τους ήταν αναγνωρίσιμοι χαρακτήρες της εποχής τους με μια σκηνική πράξη ρεαλιστική, που αποκρυπτογραφούσε και αναδείκνυε τις υπαρκτές ανάγκες και θεωρήσεις της ελληνικής πραγματικότητας εκείνων των χρόνων. Η αυλαία εκείνου του θεάτρου ήταν ένα ανοιχτό παράθυρο στις πιο βαθιά συνειδησιακές επιταγές και ανησυχίες μιας κοινωνίας που είχε αρχίζει να αλλάζει και αναζητούσε τα νέα εργαλεία της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής της μετεξέλιξης. «Ο κόσμος της επαρχίας θέλει το θέατρο», διαβάζουμε στις πρώτες σελίδες του προγράμματος της δεύτερης παράστασης που ανέβασε το θεατρικό τμήμα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αγρινίου. «Εκεί που βρίσκεται η δυσκολία», σημειώνεται στο παραπάνω κείμενο, «και που πολλές φορές είναι ανυπέρβλητα τα προβλήματα, είναι τα νομικά πλαίσια που πρέπει να αλλάξουν. Να βρεθεί φόρμα που να επιτρέπει τη λειτουργία θεατρικών φορέων μέσα στην Τοπική αυτοδιοίκηση. Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αγρινίου, που τόλμησε την ίδρυση του θεάτρου, θέτει το πρόβλημα στους φορείς της Πολιτείας για την αντίστοιχη αλλαγή θεσμών που βάζουν τροχοπέδη σε κάθε πολιτιστική προσπάθεια, που καταξιώνει τον άνθρωπο σαν πνευματική οντότητα».

Καλοκαίρι 1981

«ΕΧΩ ΣΤΟΧΟ ΚΥΡΙΕ ΠΡΟΕΔΡΕ»

του Γιώργου Χαραλαμπίδη

Το δεύτερο έργο που ανέβηκε την πρώτη περίοδο λειτουργίας του θεάτρου, το καλοκαίρι του 1981, ήταν ένα έργο που γράφτηκε εκείνη τη χρονιά από το Γιώργο Χαραλαμπίδη και ανέβηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο του Δήμου Αγρινίου. Ο τίτλος ήταν: «Έχω στόχο κύριε Πρόεδρε».

«Το έργο», όπως σημείωσε στο πρόγραμμα που εκδόθηκε για την παράσταση ο συγγραφέας του και σκηνοθέτης της παράστασης, Γιώργος Χαραλαμπίδης, «γράφτηκε με τη φιλοδοξία, πως κάθε Ρωμιός θα γνωρίσει λίγο – πολύ μέσα σ’ αυτό τον εαυτό του και οι ηθοποιοί πως θα ερμηνεύσουν ένα κομμάτι της ζωής τους, ταιριαστό με τις εμπειρίες και τη φαντασία τους. Σπαρακτικό κομμάτι της θλιβερής και κωμικής ζωής του Νεοέλληνα, όπου: την ώρα που η εποχή μας βρίσκει δρόμους να φτάσει στο φεγγάρι και το διάστημα, οι Έλληνες δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα, πού θα στείλουν τα σκατά τους (πάνω από 40 διαδηλώσεις στο Κερατσίνι, στην Αμφιάλη και στο Μαρούσι για το ζήτημα αυτό). Στη θάλασσα, στα ποτάμια, στις λίμνες, στα βουνά, στα έγκατα της γης; Κανένα στόμα δεν το΄βρε και δεν το΄πε ακόμα».

Γιώργος Χαραλαμπίδης

Ο Γιώργος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στους Ασωμάτους του Νομού Ροδόπης, ένα μικρό χωριό κοντά στην Κομοτηνή, το 1938. Σπούδασε στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν και έπαιξε σε διάφορους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου.

Ήταν ιδρυτής του θιάσου «Νέα Πορεία», με στόχο τη διαμόρφωση ενός αντιπροσωπευτικού λαϊκού ελληνικού Θεάτρου. Μέχρι το 1981 είχε γράψει τα θεατρικά έργα: «Στάση Λυσιατρείου» (1968), «Οι τρακόσιοι  της Πηνελόπης» (1970), «Αυτοκράτωρ Νοματάρχης» (1979)  κ.ά. Ήταν ένας άνθρωπος με πολλές δεξιότητες και ταλέντα που του έδιναν τη δυνατότητα να ικανοποιεί με επάρκεια κάθε απαραίτητη «δουλειά» για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης, αλλά κυρίως με όραμα, άποψη και αισθητική γι’ αυτό που εκείνη την εποχή ήταν το θεατρικό ζητούμενο: ένα θέατρο γνήσιο, ρωμαλέο και ΛΑΪΚΟ.

Ο Θίασος

Τα μέλη του θιάσου που κλήθηκαν να ενσαρκώσουν τους χαρακτήρες του έργου ήταν, στην πλειοψηφία τους, τα ίδια πρόσωπα που είχαν ήδη συμμετάσχει στους «Κουραμπιέδες» του Χασάπογλου. Σ’ αυτούς μετά την αποχώρηση του Γ. Βερτσώνη και της Χρ. Κορνηλίου, προστέθηκαν οι:  Μαργαρίτα Ανθίδου, Ντίνος Διούτης και Βασίλης Τσιμπίδης.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΑΝΘΙΔΟΥ: Γεννήθηκε στην Αθήνα. Απόφοιτη της σχολής του Εθνικού Θεάτρου από το 1975. Συνεργάστηκε με το Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, τους Δεσμούς και την Ασπασία Παπαθανασίου, το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο και το Λεωνίδα Τριβιζά, το Θεσσαλικό Θέατρο και άλλους.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΩΜΑΣ: Γεννήθηκε το 1944 στα Ξανθόγεια Εδέσσης. Τελείωσε τη Δραματική Σχολή του Γρηγόρη Βαφιά το 1972.  Συνεργάστηκε με τους θιάσους:  Χριστιανικό Θέατρο, Θέατρο Τέχνης (Κάρολος Κουν), Στοά (Ζωγράφου), Οργανισμό Ηπειρωτικού Θεάτρου (ΟΗΘ), Δεσμοί (Ασπασία Παπαθανασίου) και Λαϊκό Πειραματικό.

ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ: Γεννήθηκε στα Γιάννενα. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου απ’ όπου αποφοίτησε το 1980. Βραβεύτηκε με το «Έπαθλο Λιλής Λουριώτη». Τελειόφοιτος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μαθήτρια ακόμα στη Δραματική Σχολή συνεργάστηκε με τον Ο.Η.Θ. στα έργα «Αίτησις εις Γάμον» και «Αλογίσιο όνομα» του Άντον Τσέχωφ και στο έργο του Αλέξη Δαμιανού «Το καλοκαίρι θα θερίσουμε».

ΝΙΚΗ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗ: Γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης. Σπουδάστρια ακόμα εργάστηκε στον Οργανισμό Ηπειρωτικού Θεάτρου. Απόφοιτος της δραματικής σχολής του Γιώργου Θεοδοσιάδη το 1979. Εργάστηκε στην Εταιρεία Θεάτρου Κρήτης ’79 – ’80 και το καλοκαίρι του 1980, επίσης στον Οργανισμό Ηπειρωτικού Θεάτρου.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΑΚΟΣ: Γεννήθηκε στην Καστρίτσα Γιαννίνων το 1943. Σπούδασε στο «Θεατρικό Εργαστήρι» του Δημήτρη Κωνσταντινίδη. Πήρε μέρος στους θιάσους: Καζάκου-Καρέζη και Μιράντας Κουνελάκη. Ιδρυτικό στέλεχος του Οργανισμού Ηπειρωτικού Θεάτρου, από τον Απρίλη του ΄76 μέχρι τον Ιούνιο του ΄80. Οργανωτής του «Θεάτρου Δήμου Αγρινίου».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ: Γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Σπούδασε στο Παρίσι, Πτυχίο Πανεπιστημίου ParisVIII και της Δραματικής Σχολής T.N.P. Συνεργάστηκε στο Παρίσι με το θίασο του Ρόμπερτ Ουΐλσον καθώς και στην Αθήνα από το 1975 με τους θιάσους: Γιάννη Γκιωνάκη, Κώστα Καρρά, Ντίνου Ηλιόπουλου, Αλίκης Βουγιουκλάκη και Νίκου Σταυρίδη.

ΝΤΙΝΟΣ ΣΟΥΤΗΣ: Γεννήθηκε στη Γουριώτισσα Ξηρομέρου της Αιτωλοακαρνανίας το 1953. Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής Αθηνών Γιώργου Θεοδοσιάδη το 1979. Συνεργάστηκε με την εταιρεία θεάτρου Κρήτης και τους «Δεσμούς», της ΆσπαςΠαπαθανασίου.

ΕΛΕΝΗ ΤΣΑΚΑΛΟΥ: Γεννήθηκε στον Πειραιά. Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής Βασίλη Ρίτσου. Συνεργάστηκε με τους θιάσους: Αλίκης Βουγιουκλάκη, Θανάση Βέγγου, Νίκου Χατζίσκου και με το Θέατρο «Κύβος».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΜΠΙΔΗΣ: Γεννήθηκε στο Βατούμ της Σοβιετικής Ένωσης το 1946. Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής Κατσέλη. Συνεργάστηκε με το Θεατρικό Εργαστήρι Θεσσαλονίκης, έλαβε μέρος στην «Απεργία» του Γ. Σκούρτη και σε άλλους θιάσους.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΙΣΤΟΓΙΑΝΝΗΣ: Γεννήθηκε στο Θέρμο Τριχωνίδας το 1954 και σπούδασε θέατρο στην Αθήνα στη Σχολή του Θεάτρου Βεάκη. Είναι στο επάγγελμα από το 1977 και συνεργάστηκε με διάφορους θιάσους στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, και στην επαρχία.

Οι τεχνικοί και οι πολίτες που στήριξαν

Η θεατρική πράξη, η οποία ως πολυπεπίπεδο καλλιτεχνικό γεγονός απαιτεί ανθρώπινο δυναμικό με τεχνική επάρκεια και αισθητική στις κατασκευές και το φωτισμό, ευτύχησε να βρει στο Αγρίνιο ανθρώπους με ταλέντο και μεράκι, που η δουλειά τους απέσπασε το θαυμασμό και την αναγνώριση πολλών αξιόλογων δημιουργών του θεάτρου μέσα στην μακροχρόνια λειτουργία τους στο εργαστήριο αυτού του Δημοτικού Οργανισμού. Ας δούμε πώς μίλησε ο Χαραλαμπίδης γι’ αυτούς:

«Στη δύσκολη αυτή προσπάθεια, να στήσουμε μπροστά στο θεατή μια σπαρταριστή Ελλάδα, βρήκαμε στο Αγρίνιο ανθρώπους ταλαντούχους που μας άφησαν μ’ ανοιχτό το στόμα. Τα σκηνικά τα ‘φτιαξε ένας απλός μαραγκός, ο Γρηγόρης Σφονδύλης, που όμοια κανένας τεχνικός θεάτρου δε θα τα ΄φτιαχνε· αληθινός καλλιτέχνης. Το ανεπανάληπτο τραπεζομάντηλο της κυρά – Δήμητρας, ο Αντώνης Ναστούλης με τέχνη και γνήσιο λαϊκό χιούμορ. Τις μουσικές γέφυρες ο Τάκης Ευθυμίου με τη φυσαρμόνικά του, που τις έπαιξε με μοναδικό καημό και μεράκι. Τις αφίσες του έργου, με φαντασία που ξαφνιαστήκαμε, ο Βασίλης Ραμμόπουλος. Και ο ηλεκτρολόγος Στέλιος Ποιμενίδης, που έζησε όλες τις πρόβες πλάι μας για να φωτίσει την παράσταση σαν πολύπειρος φωτιστής. Μπορούμε ειλικρινά να περηφανευόμαστε πως η παράσταση στήθηκε στην κυριολεξία από τα λαϊκά ταλέντα που διαθέτει το Αγρίνιο».

Επιγραμματικά να αναφέρουμε ότι εκτός από τη συγγραφή του έργου και τη σκηνοθεσία του ο Γιώργος Χαραλαμπίδης υπέγραψε και τα σκηνικά και την μουσική επιμέλεια. Τη μελέτη διαμόρφωσης του θερινού δημοτικού θεάτρου στο Πάρκο εκπόνησε η Ρένα Χαχούλη. Την επιμέλεια του προγράμματος είχε ο Κώστας Πατρώνης και ο Σπύρος Τσούπης. Ο Γιώργος Τεμεκανίδης πρόσφερε τον εξοπλισμό του τσαγκάρη, η Ρένα Χαχούλη το πικ-απ με τα ηχεία και η Γιούλα Τζογάνη επιμελήθηκε το φόρεμα της Αλίκης (Ελένη Τσακάλου) και τα παπούτσια του τσαγκάρη.

Η πρεμιέρα – Η περιοδεία

Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1981. Η πρεμιέρα έγινε την Παρασκευή 17 Ιουλίου, όχι στην πόλη του Αγρινίου, αλλά στην Πάλαιρο. Ακολούθησε μια μεγάλη περιοδεία σε όλη σχεδόν την Κεντρική και Δυτική Ελλάδα από το Γαλαξίδι και τη Ναύπακτο, μέχρι την Ηγουμενίτσα και την Πέρδικα της Θεσπρωτίας, για να καταλήξει στην πόλη του Αγρινίου, την Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 1981, όπου και συνέχισε τις παραστάσεις μέχρι και τις τελευταίες μέρες του Σεπτέμβρη.

Το «Έχω στόχο κ. Πρόεδρε» συμμετείχε στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων «Θεσπρωτικά», «Παπαχαραλάμπεια» και «ΦΩΚΙΚΑ», «ανέβηκε» σε πόλεις και χωριά του Νομού Ιωαννίνων, Κεφαλληνίας και Κέρκυρας, σε πολλά χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, καθώς και στους Δήμους Καρπενησίου, Αμφιλοχίας, Άρτας, Μεσολογγίου, Αιτωλικού, Βόνιτσας, Νέων Λιοσίων, Δάφνης, Κερατσινίου, Νίκαιας και Περιστερίου. Συνολικά δόθηκαν εξήντα τέσσερις (64) περίπου παραστάσεις.

Για το μεγάλο στοίχημα της λειτουργίας του δημοτικού θεάτρου και την καθιέρωσή του μέσα στο δύσκολο και άγονο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον μιας επαρχίας αποκομμένης και απομακρυσμένης από τις πολιτιστικές αλλαγές που συντελούνταν σε κεντρικό επίπεδο, ένα χαρακτηριστικό δείγμα είναι το παρακάτω κείμενο του Γιώργου Χαραλαμπίδη για το Δημοτικό Θέατρο του Αγρινίου:

«Τις μέρες που πρωτόρθα στο Αγρίνιο» έγραψε ο Γιώργος Χαραλαμπίδης, «άκουσα την παρακάτω καθόλου κολακευτική κρίση για το πρώτο Δημοτικό Θέατρο της χώρας μας. Κουβέντιαζαν απλοί άνθρωποι το καινούργιο γεγονός της πόλης: όλα τάχε η Μαριορή, ο φερετζές τις έλειπε. Δεν κοιτάνε τα χάλια μας, που δεν έχουμε έναν δρόμο της προκοπής, το θέατρο μας μάρανε.

Ένας πιο χωρατατζής της παρέας συμπλήρωσε: «Δηλαδή αντί με τα χρήματα αυτά να βουλώναμε τις λακκούβες, τώρα θα δούμε ν’ ανοίγουνε κι άλλες. Εγώ λέω από δω και πέρα, τις καινούργιες να τις λέμε, “λακκούβες Δημοτικού θεάτρου”.

Γέλασαν όλοι, και γω μαζί, με την ψυχή τους.

Πολλές φορές από κείνη τη μέρα σκέφθηκα και ξανασκέφθηκα το μεγάλο δίκιο τους, μα και το μεγάλο άδικο που έκρυβε η κουβέντα τους.

Υπάρχει μια γενική άγνοια, το πόσο ασφυκτικά γραπωμένη από το λαιμό είναι η τοπική αυτοδιοίκηση, από τη γραφειοκρατία και την περιφρόνηση που έχει γι’ αυτήν το επίσημο κράτος. Με δεμένα τα χέρια και τα πόδια δεν της απέμεινε από το να μαζεύει σκουπίδια. Ας τα πούμε απλά τα πράγματα: Δήμαρχος στην Ελλάδα σημαίνει πια: Αρχισκουπιδιάρης.

Κι ο ίδιος ο Χριστός με τους 12 αποστόλους νάναι στην κεφαλή του Δήμου, στην ίδια ανημπορία και στην ίδια «ειδίκευση» θα καταντήσουν. Λες και σαν λαός είμαστε προορισμένοι να δημιουργούμε σκουπίδια και οι Δήμοι να τα μαζεύουν.

Έτσι όλοι οι καημοί για τον τόπο, όλα τα μεράκια, οι φιλοδοξίες, τα ταλέντα και πιο πολύ οι υποχρεώσεις των δημοτικών αρχόντων προς τους δημότες, πνίγονται σιγά – σιγά μέσα στην απογοήτευση. Στο μεγαλύτερο ίσως επίτευγμα της νοοτροπίας που μας κυβερνά: Να φτάσουμε όλοι, αργά ή γρήγορα στο συμπέρασμα πως «σ’ αυτό τον τόπο τίποτα δεν μπορεί να γίνει».

Με τέτοια δεδομένα η απόφαση του Δήμου Αγρινίου να βάλει σε λειτουργία το Δημοτικό θέατρο σε μόνιμη βάση, δίνοντας στην τοπική αυτοδιοίκηση, όλες τις διαστάσεις του χρέους, για πολιτιστική αγωγή απέναντι στον Έλληνα Δημότη ξεφεύγει από τα όρια της τόλμης και αγγίζει την τρέλα.

Οι περιπτώσεις επιτυχίας της μεγαλεπήβολης απόφασης, μέσα στις άγριες αυτές συνθήκες είναι μετρημένες στα δάχτυλα και η αποτυχία δεν θα παρασύρει μόνο τη λειτουργία του θεάτρου, θα παρασύρει και αυτούς που την τόλμησαν.

Από ‘δω και πέρα αρχίζουν οι τεράστιες ευθύνες των ανθρώπων του Θεάτρου· ή δηλαδή θα αντιληφθούνε το θεσμό των Δημοτικών Θεάτρων, σαν μια κοινότυπη θεατρική ενασχόληση με όλα τα μεροκαματιάρικα γνωρίσματα και θα οδηγήσουν το θεσμό σε βέβαιο και άδοξο θάνατο ή θα τον αντικρύσουν σαν το ηθικότερο δικαίωμα του κάθε ελληνικού τόπου, να γεννά και να αναπτύσσει τις πολιτιστικές του αξίες, και πώς οι ίδιοι θα τους υπερασπίσουν αποφασιστικά σαν υπεύθυνοι και εμπνευσμένοι εργάτες αυτής της προσπάθειας, οδηγώντας τον σε τέτοια ζηλευτά επίπεδα, που να δημιουργηθεί η ανάγκη στον κάθε δημότη να ζητά και δρόμους καλούς και άρτια οργάνωση της ζωής της πόλης, μα και να υπερασπίζεται με πάθος και το θέατρο μα και όλες τις πολιτιστικές προσπάθειες της πόλης.

Αν δεν φτάσουμε την ομορφιά της θεατρικής δουλειάς να γίνει ανά-γκη και απαίτηση του κάθε δημότη, τιμή και περηφάνια του, που την πληρώνει και την υποθάλπει και μείνουμε κοινοί αχθοφόροι της θεατρικής ρουτίνας, θα γίνουμε τότε οι πρωτεργάτες μιας καινούργιας: να φαντάζει ο θεσμός των δημοτικών θεάτρων σαν μια αντιλαϊκή πράξη.

Ας στρατευθεί ό, τι καλό έχει αυτός ο τόπος, όσους καημούς και αγωνίες διαθέτουν τα ζωντανά και ταλαντούχα κύτταρα του λαού κάθε περιοχής, για να δικαιωθεί ο θεσμός πάνω σε αυτή τη βάση: ότι Δημοτικό Θέατρο δεν σημαίνει μια θεατρική δουλειά με επιχειρηματία το Δήμο, αλλά μια πολιτιστική έκφραση που ξεκινά από το λαό, για να επιστρέψει σ’ αυτόν, σαν αληθινό και ρωμαλέο έργο τέχνης.

Ξέχωρα από το ειδικό ιδεολογικό φορτίο που φέρνει ο όρος “Δημοτικά Θέατρα”, εκείνο που θα μετρήσει, ως τη στιγμή που το κάθε Δημοτικό Θέατρο, θα αποκτήσει τη δική του φυσιογνωμία και τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, είναι: το πόσο πάθος, πόσο ταλέντο και πάνω απ’ ό-λα πόση δουλειά θα γίνει από τη μεριά μας, σαν ανθρώπων της θεατρικής παρουσίας του τόπου για να δικαιωθεί η τολμηρή απόφαση του Δήμου Αγρινίου, για να φτάσουν οι Αγρινιώτες να λένε: Χαλάλι τα λεφτά που ξοδεύονται. Αξίζει τον κόπο. Δουλειά λοιπόν σκληρή και εμπνευσμένη, για να μην γίνει η αποτυχία αυτής της προσπάθειας, παράδειγμα προς αποφυγήν για τους Δήμους της χώρας και δολοφονηθεί μια ιδέα την ώρα που γεννήθηκε απ’ αυτούς που την γέννησαν.  Ιούλιος 1981»

Η περιοδεία του έργου, «Έχω στόχο κ. Πρόεδρε», έγινε μέσα στην ατμόσφαιρα της πιο έντονης ίσως εκλογικής αντιπαράθεσης της μεταπολίτευσης, γεγονός που δεν την άφησε ανεπηρέαστη· το αντίθετο μάλιστα: ο ριζοσπαστισμός του κειμένου και της σκηνοθεσίας του Χαραλαμπίδη δημιούργησε γεγονότα που ήταν απόρροια μιας έντονης πολιτικής και κοινωνικής σύγκρουσης που έλυσε μεν τις διαφορές της με εκλογικό τρόπο, αλλά μέχρι να συμβεί αυτό τα «χτυπήματα κάτω από τη ζώνη» ήταν συχνά και πυκνά.

Το έργο συμμετείχε στο διαγωνιστικό μέρος του θεατρικού φεστιβάλ της Ιθάκης, που πραγματοποιήθηκε από τις 15 έως της 31 Αυγούστου 1981. Σ’ αυτό συμμετείχαν δεκαπέντε (15) θίασοι από όλοι τη χώρα, όπως ο «Οργανισμός Ηπειρωτικού Θεάτρου» με το έργο «Ιστορία του Αλή Ρέντζο» του Π. Μάρκαρη, οι «Ελεύθεροι καλλιτέχνες» με το έργο «Οι γραμματιζούμενοι» του Βασίλη Ρώτα, Το Θεσσαλικό Θέατρο με το έργο «Χαιρέτα μου τον πλάτανο», το «Θέατρο Παρουσία» με το έργο «Τα εγκαίνια» του Ν. Ζακόπουλου κ.ά.

Στο φεστιβάλ αυτό το «Έχω στόχο κ. Πρόεδρε» βραβεύτηκε επίσης με το πρώτο βραβείο καλύτερου άπαιχτου έργου και έπαινο στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αγρινίου, για την ίδρυση του πρώτου Δημοτικού Θεάτρου της χώρας.

Περίοδος Β΄:

Χειμώνας 1981–1982

H λήξη της πρώτης δημιουργικής περιόδου της παρουσίας του «Θεάτρου Δήμου Αγρινίου» το Σεπτέμβρη του 1981 συνέπεσε με μια σημαντική πολιτική αλλαγή στην εξουσία της χώρας, η οποία εκείνη την περίοδο καλλιέργησε και έθρεψε πληθώρα οραματισμών και ελπίδων στα λαϊκά στρώματα της χώρας για μια στροφή προς ένα καλύτερο μέλλον. Τον Οκτώβριο του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., μετά από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και το «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 173 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Τα συνθήματα «λαϊκή κυριαρχία» και «λαϊκή συμμετοχή» είναι τα δύο βασικά ζητούμενα της νέας διακυβέρνησης και αυτό γεμίζει ενθουσιασμό την πλειοψηφική λειτουργία της κοινωνίας.

Στο Δήμο Αγρινίου, ο Στέλιος Τσιτσιμελής και η εκλεγμένη από τον Οκτώβριο του 1978 Δημοτική Αρχή, η οποία κυριάρχησε στην τοπική αυτοδιοίκηση της περιοχής με την εκλογική υποστήριξή της από το Κ.Κ.Ε, άρχισε να «αναπνέει» καλύτερα, να διεκδικεί, να σχεδιάζει και να υλοποιεί αποδοτικότερα και να αξιοποιεί σημαντικά τη δυναμική ανθρώπων που μέχρι εκείνη την περίοδο βρίσκονταν σε κοινωνική καταστολή λόγω πολιτικών φρονημάτων.

Στη σύνθεση των μελών του Διοικητικού Συμβούλιου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου είχαν συντελεστεί ήδη τέσσερις αντικαταστάσεις: ο Δημήτρης Ανδρικόπουλος, ο Δημοσθένης Ασημάκης, ο Χριστόδουλος Θεοδωρόπουλος και η Βάσω Τζάνη, έδωσαν τη θέση τους στους Δημήτρη Γράψα, Ηλία Λαΐνα, Παναγιώτη Λιόκαυτο και Σπύρο Τζούπη, οι οποίοι εμφανίζονται στην πρώτη σελίδα του προγράμματος της παράστασης του θεατρικού έργου του Παντελή Χόρν «Το φιντανάκι», σε σκηνοθεσία Αλέξη Μίγκα. Με αυτό τον τρόπο το Διοικητικό Συμβούλιο του Πνευματικού Κέντρου αποτελούνταν τον Νοέμβριο του 1981 από τους: Στέλιο Τσιτσιμελή (Πρόεδρο), Θ. Μ. Πολίτη (Αντιπρόεδρο) και μέλη τους: Βίβιαν Βυσσίνου, Δημήτρη Γράψα, Άννα Κόκκαλη, Ηλία Λαΐνα, Πάνο Λιόκαυτο, Βασίλη Μερατζή, Γρηγόρη Μπακόλα, Χριστόφορο Νείλα, Ισμήνη Πολύζου, Σπύρου Τζούπη, Βαγγέλη Τσαμπαλά και Τάσο Τσέλο.

Με τη λήξη της πρώτης και την έναρξη της δεύτερης θεατρικής περιόδου το παραπάνω Διοικητικό Συμβούλιο του Πνευματικού Κέντρου, αφού ξεπέρασε κι αυτή τη φορά τις όποιες λειτουργικές δυσκολίες του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης, ανέδειξε τον Αλέξη Μίγκα νέο εργολήπτη – οργανωτή, ο οποίος προχώρησε στη δημιουργία νέου θιάσου με την πρόσληψη και αυτή τη φορά ηθοποιών αναγνωρισμένης καλλιτεχνικής και επαγγελματικής αξίας.

ΑΛΕΞΗΣ ΜΙΓΚΑΣ

Ο Αλέξης Μίγκας από το 1975 είχε ήδη ξεκινήσει τη συνεργασία του με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας ως βοηθός του σημαντικού σκηνοθέτη του ελληνικού θεάτρου Μίνου Βολονάκη, συμμετέχοντας στο ανέβασμα αξιόλογων έργων του ελληνικού και παγκόσμιου ρεπερτορίου. Είχε επίσης στο ενεργητικό του αξιοπρόσεκτες συνεργασίες με το ελεύθερο θέατρο, το κρατικό ραδιόφωνο και την κρατική τηλεόραση, εκείνης της εποχής.

Σύμφωνα με το σχεδιασμό, το πρώτο έργο που είχε αποφασισθεί να «ανέβει» ήταν το «Φιντανάκι», του Παντελή Χορν, ενώ παράλληλα είχε αρχίσει να σχεδιάζεται και να οργανώνεται το καινούργιο άνοιγμα θεάτρου σε ένα εξίσου σημαντικό είδος θεάτρου, το παιδικό θέατρο, με τη λειτουργία παιδικής σκηνής και την οργάνωση του ανεβάσματος του θεατρικού έργου της Ζώρζ Σαρρή «Το γαϊτανάκι».

Όλα τα μέλη πουαποτελούσαν εκείνη την εποχή το Δ.Σ. του Πνευματικού Κέντρου είχαν βαθιά πεποίθηση πως για να «δημιουργηθεί ένα θεατρόφιλο κοινό με λεπτό και κριτικό αισθητήριο» έπρεπε κανείς να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία. «Το θέατρο είναι σίγουρα η πιο ζωντανή τέχνη που βοηθάει να εκφραστείς να χαλαρώσεις, να προβληματιστείς, σημειώνεται στο πρόγραμμα της παράστασης του παιδικού έργου, που ανέβηκε ταυτόχρονα σχεδόν με το «Φιντανάκι». Και συνεχίζει:

«Επιδρά σαν καθρέφτης που σε κάνει να βλέπεις τον εαυτό σου και που επηρεάζεται από σένα σαν τέχνη και σαν έκφραση. Τα παιδιά ένα κοινό χωρίς επιρροές κριτικών, χωρίς κακίες αφήνονται ελεύθερα να απολαύσουν, να ζήσουν το όνειρο και το παραμύθι, να προβληματισθούν. Είδαμε λοιπόν επιταχτική ανάγκη τη δημιουργία της παιδικής μας σκηνής[…]»

Ο ΘΙΑΣΟΣ

Για τις ανάγκες αυτών των δύο παραστάσεων συγκροτήθηκαν δύο θίασοι. Την κεντρική σκηνή του θεάτρου συγκρότησαν οι ηθοποιοί: Φελίτσα Καρούλια, Αντιγόνη Κουκούλη, Αλέξης Μίγκας, Ντενίζ Μπαλτσαβιά, Γιάννης Τάτσης, Ράσμυ Τσόπελα, Ζαχαρίας Αγγελάκος και Γιάννης Παπαθανάσης.

Οι δύο τελευταίοι, μαζί με τους: Εύα Γεωργακοπούλου, Αθανασία Γεωργιάδου, Γιώργο Γκίκα, Χρήστο Μωραΐτη, Αλεξάνδρα Παντελάκη, Θανάση Πέτρου και Σταμάτη Τσελεπή αποτέλεσαν το καλλιτεχνικό δυναμικό της παιδικής σκηνής του θεάτρου.

Αξίζει στο σημείο αυτό, να σταθούμε σε ένα κείμενο που υπέγραψαν όλοι οι ηθοποιοί εκείνης της περιόδου, το οποίο δημοσιεύτηκε στο πρόγραμμα του έργου της κεντρικής σκηνής, αλλά εξέφρασε τις σκέψεις και τα συναισθήματα των μελών και των δύο θιάσων:

«Οι τέχνες και τα γράμματα», ανέφεραν σε αυτό τους το σημείωμα, «είναι ο καθρέφτης του επιπέδου της κοινωνικής και πολιτικής ζωής ενός λαού. Το θέατρο είναι μια μορφή τέχνης που από τους αρχαίους χρόνους έδειξε ότι μπορεί να έχει άμεση επικοινωνία με τον άνθρωπο. Παρακολουθώντας τα γεγονότα που διαδραματίζονται επί σκηνής κρίνει, συγκρίνει, αναπτύσσει τη σκέψη του, καλλιεργεί το πνεύμα και διαμορφώνει το ήθος του. Η εξεύρεση κατάλληλων συνθηκών για τη δημιουργία της τέχνης και την μέριμνα για την καλύτερη επικοινωνία της με τον κόσμο, αποτελεί έργο ιστορικό. Ποιος όμως μπορεί να γνωρίζει τις ανάγκες ενός τόπου για την πολιτιστική του ανόρθωση, παρά μόνο οι ίδιοι οι κάτοικοι και ακόμα περισσότερο οι εκπρόσωποί τους στους ανάλογους φορείς;

Πριν έρθουμε στο Αγρίνιο είχαμε συνειδητοποιήσει όλοι μαζί και ο καθένας μας ξεχωριστά τη σπουδαιότητα της ίδρυσης του Δημοτικού Θεάτρου. Η διάχυτη στην Ελλάδα επιθυμία για τη δημιουργία των δημοτικών θεάτρων που υπάρχουν ή για την ίδρυση νέων, στην πόλη σας έγινε πραγματικότητα. Όχι μόνο υπάρχει και λειτουργεί το Δημοτικό, αλλά ενδιαφέρεται ο ίδιος ο Δήμος ενεργά και δραστηριοποιείται με συγκεκριμένες βάσεις το Πνευματικό Κέντρο.

Είμαστε συγκινημένοι που παίρνουμε μέρος σαν υπεύθυνοι καλλιτέχνες στην πρωτοπόρα αυτή πρωτοβουλία του Δήμου.

Ευχαριστούμε τα μέλη του Πνευματικού Κέντρου που βρίσκονται καθημερινά στο πλευρό μας βοηθώντας και συμβουλεύοντας να ξεπεράσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Η συγκρότηση ενός θιάσου, το ανέβασμα του κατάλληλου έργου για το κοινό, η επίσκεψη του θιάσου στις περιοχές του νομού περιέχουν σύνθετα μα και απλά προβλήματα, που χωρίς την αμέριστη συμπαράσταση του Πνευματικού Κέντρου, θα ήταν δύσκολο να ξεπεραστούν. Οι καλλιτέχνες, οι πνευματικοί άνθρωποι σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, που καλύτερα απ’ όλους γνωρίζει τις ανάγκες, τις αναζητήσεις, τα ενδιαφέροντα της περιοχής, πρέπει να συντελέσουν αποφασιστικά στην πολιτιστική ζωή που πρέπει να υπάρχει μόνιμα.

Με ευθύνη παίρνουμε τη σκυτάλη από τους συναδέλφους που ξεκίνησαν την Α΄ θεατρική περίοδο για να την παραδώσου-με με ευθύνη στους νέους που θα έρθουν. Όσες δυσκολίες παρουσιάζονται για το ξεκίνημα μιας τέτοιας πολιτιστικής κίνησης, άλλοι τόσοι κόποι απαιτούνται για τη διατήρησή της.

Ας βοηθήσουμε λοιπόν όλοι μαζί να στεριώσει αυτή η προσπάθεια, που πρώτη χάραξε στο Αγρίνιο η τοπική αυτοδιοίκηση κι ας αποτελέσει αφετηρία δημιουργικής δουλειάς για όλα τα δημοτικά θέατρα της χώρας».

Αν καθίσει κάποιος και αναλογιστεί το ανύπαρκτο θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο υλοποιούνταν ένα τέτοιο εγχείρημα είναι σίγουρο ότι δεν μπορεί παρά μόνο ευγνώμων να είναι για όλους εκείνους τους ανθρώπους που με το έναν ή τον άλλο τρόπο βοήθησαν, ώστε αυτή η ιδέα της «πολύκεντρης πολιτιστικής ανάπτυξης», που ευαγγελιζόταν ο τότε Δήμαρχος Αγρινίου, να σταθεί στα πόδια της και να βάλει τα πρώτα θεμέλια που δύο χρόνια αργότερα θα έρθει η πολιτεία να ενισχύσει με τη θεσμική της κατοχύρωση και την οικονομική της στήριξη, όχι μόνο για το Αγρίνιο, αλλά για όλες τις περιφέρειες της χώρας.

Άνθρωποι, όπως ο Βαγγέλης Τσαμπαλάς, η Βίβιαν Βυσσίνου, ο Ηλίας Λαΐνας, η Άννα Κόκκαλη, το σύνολο των μελών του Πνευματικού Κέντρου, αλλά και μια σειρά από απλούς πολίτες, φίλους του θεάτρου και της τέχνης στην πόλη του Αγρινίου και της ευρύτερης περιοχής, έκαναν πρόβλημα και κόπο της καθημερινότητάς τους, τα προβλήματα και τους κόπους της ενδυνάμωσης και της στερέωσης αυτής της προσπάθειας, συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις διαδικασίες της θεατρικής παραγωγής και της διάδοσής της. Ήταν εκεί στυλοβάτες της προσπάθειας ενισχύοντάς την οικονομικά ακόμα και με χρήματα πέρα από τον επίσημο προϋπολογισμό του Πνευματικού Κέντρου (να σημειωθεί εδώ ότι την εργολαβική εγγυητική της λειτουργίας του θεάτρου την κατέβαλε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, αφού θεσμικά το Πνευματικό Κέντρο αδυνατούσε να πραγματοποιήσει), αλλά και με άπειρες ώρες εθελοντικής εργασίας.

ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Τη σκηνοθεσία και τα σκηνικά και στα δύο έργα εκείνης της περιόδου, που ανέβηκαν στην κεντρική και παιδική σκηνή, ανέλαβαν αντίστοιχα ο ίδιος ο καλλιτεχνικός διευθυντής Αλέξης Μίγκας και ο ηθοποιός της παράστασης Ζαχαρίας Αγγελάκος. Τη μουσική επιμέλεια στο «Φιντανάκι» έκανε ο Θάνος Ρούφος και στο «Γαϊτανάκι» ο Αγρινιώτης μουσικός Κώστας Γκίκας. Τα σκηνικά της παράστασης και τις αφίσες δημιούργησε, όπως προαναφέραμε, ο τεχνικός της σκηνής του θεάτρου, Βασίλης Ραμμόπουλος και τους φωτισμούς επιμελήθηκε ο ηλεκτρολόγος Στέλιος Ποιμενίδης.

ΟΙ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

Και τα δύο έργα ανέβηκαν στην αίθουσα του Δημοτικού Θεάτρου της πόλης με την πρεμιέρα της κεντρικής σκηνής να γίνεται στις 5 Δεκεμβρίου του 1981 και η πρεμιέρα της παιδικής σκηνής τις τελευταίες μέρες του Γενάρη του 1982. Οι παραστάσεις της παιδικής σκηνής γίνονταν τις πρωινές ώρες με τη συμμετοχή σε αυτές των δημοτικών σχολείων της πόλης και της περιοχής.

Μετά από ένα μήνα παραστάσεων στο Αγρίνιο, «Το φιντανάκι» ξεκίνησε τη χειμερινή του περιοδεία σε πόλεις και χωριά του νομού και συμμετείχε, μετά από πρόσκληση, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων «Έκφραση 82» στην Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτών των εκδηλώσεων την παραμονή της παράστασης, που δόθηκε στο Θέατρο Λουζιτάνια, στις 4 Ιανουαρίου 1982, οι συντελεστές της παράστασης έδωσαν συνέντευξη στους συντάκτες των αθηναϊκών εφημερίδων. Σ΄ αυτή, ο Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου και Δήμαρχος Αγρινίου, Στ. Τσιτσιμελής, τόνισε ότι το «Θέατρο Δήμου Αγρινίου» είναι «η απάντηση» στους διάφορους εποχικούς θιάσους, που λυμαίνονται την επαρχία. «Η ιδέα υπήρχε πριν πέντε χρόνια», είπε, «αλλά η υλοποίησή της σκόνταφτε σε διάφορα προβλήματα και τη γραφειοκρατία, η οποία εμποδίζει ακόμα τη σωστή λειτουργία του θεάτρου μας». Το βασικότερο πρόβλημα, όπως ανέφερε ο Δήμαρχος, είναι το θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας του θιάσου, που μετατρέπει ένα πολιτιστικό έργο, σε «ανάθεση έργου», ανάλογο με αυτό της κατασκευής των δρόμων και των υπονόμων.

Η ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΣΚΗΝΗ

Το γεγονός όμως που αποτελεί τη σημαντικότερη παρέμβαση της περιόδου ήταν η δημιουργία της Πειραματικής Σκηνής του Θεάτρου. Η λειτουργία της ήρθε να ικανοποιήσει την αναγκαιότητα της ύπαρξης ενός οργανικού σχήματος που θα αποτελούσε τον πυρήνα ενός δημιουργικού φυτωρίου ανανέωσης του έμψυχου υλικού του Δημοτικού Θεάτρου, το οποίο θα αξιοποιούσε και θα στήριζε καλλιτεχνικά το ερασιτεχνικό δυναμικό της περιοχής, έτσι ώστε να μπορεί να υποστηρίζει ένα εναλλακτικό και εναλλασσόμενο ρεπερτόριο χωρίς να αποδυναμώνεται οικονομικά από τη μια, κι από την άλλη να καθορίσει τη διαμόρφωση ενός ανοικτού θεατρικού σχολείου που θα απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και σε όλα τα επίπεδα μόρφωσης των δημοτών.

Η Πειραματική Σκηνή του Θεάτρου, όπως επίσημα ανακοινώθηκε, φιλοδοξούσε να μετατραπεί σε ένα ανοιχτό σχολείο πολιτισμού και δημιουργίας για όλες τις ηλικίες και τα μορφωτικά επίπεδα, σε μία ζωντανή και δραστήρια θεατρική κυψέλη με απεριόριστες πρωτοβουλίες από την επιλογή του έργου μέχρι και τη σύνταξη του προγράμματος για τις παραστάσεις του. Πραγματοποιήθηκαν μαθήματα υποκριτικής, κίνησης και φωνητικής, όχι σε θεωρητικό επίπεδο μόνο αλλά με άξονα την προετοιμασία ενός συγκεκριμένου έργου, το οποίο επιλέχθηκε από τους μαθητές-μέλη του.

Τον πυρήνα αυτών των μελών αποτέλεσε η ερασιτεχνική ομάδα θεάτρου του Συλλόγου Νοικοκυρών, η οποία συμπληρώθηκε από μια ομάδα μαθητών της Γ΄ τάξης του Τεχνικού Λυκείου Αγρινίου. Οι τελευταίοι είχαν αποφασίσει να ανεβάσουν ένα έργο, για να καλύψουν ένα μέρος των εξόδων της εκδρομής για τη λήξη της σχολικής χρονιάς. Με την πάροδο του χρόνου όμως, όπως ανέφεραν οι ίδιοι, «ο πρωταρχικός στόχος ήρθε σε δεύτερο πλάνο», αφού ο μαγικός κόσμος του θεάτρου τους συνεπήρε.

Το έργο που δούλεψαν ήταν «Η Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ σε μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη. Η διδασκαλία ήταν του Αλέξη Μίγκα, τα σκηνικά και την αφίσα της παράστασης έκανε ο Βασίλης Ραμμόπουλος και τη μουσική η Τζένη Θεοδωροπούλου.

Οι ερασιτέχνες που πήραν μέρος σ’ αυτή σύμφωνα με τη διανομή, αλλά και τη σειρά εμφάνισης ήταν οι: Πρόλογος: Δήμητρα Αλεξά, Φωφώ Φλώρου.| Αντιγόνη: Φώφη Καρδαρά. | Παραμάνα: Δήμητρα Καψάλη. | Ισμήνη: Βιργινία Κομματά. | Αίμων: Παύλος Ντάικος. | Κρέων: Γιώργος Κατσάνος. | Παιδόπουλο: Αποστόλης Καψάλης. | Α΄ φρουρός: Γιώργος Γκίκας. | Β΄ φρουρός: Δημ. Μπελεγρίνης. | Γ΄ φρουρός: Γιώργος Τσιρώνης. | Αγγελιοφόρος: Γιώργος Τσέτικας. | Ευρυδίκη: Μαρίνα Τσέλιου. | Χορός: Ηλίας Τσιάρας, Τριαντάφυλλος Κρέτσης, Βασίλης Μεσημέρης, Βάσω Καψάλη, Κώστας Ντούπης.

Το παραπάνω σχήμα έδωσε τελικά μία σειρά δωρεάν παραστάσεων των Γυμνασίων της ευρύτερης περιοχής και πήρε μέρος στις φεστιβαλικές εκδηλώσεις «Θέστια 82» της κοινότητας του Καινούργιου, της επαρχίας Τριχωνίδας.

ΔΟΝ ΚΑΜΙΛΟ

Το δεύτερο τρίμηνο αυτής της περιόδου το «Θέατρο Δήμου Αγρινίου» ανέβασε την κωμωδία του Σωτήρη Πατάτζη «Δον Καμίλο», σε σκηνοθεσία του Αλέξη Μίγκα, σκηνικά του Ζαχαρία Αγγελάκου και μουσική του Κώστα Γκίκα.

Την αφίσα επιμελήθηκε και αυτή τη φορά ο Βασίλης Ραμμόπουλος, ο οποίος κατασκεύασε και τα σκηνικά, ενώ τους φωτισμούς επιμελήθηκε ο Στέλιος Ποιμενίδης.

Οι ηθοποιοί που πήραν μέρος στην παράσταση ήταν οι: Ζαχ. Αγγελάκος, Ελ. Γεωργακοπούλου, Αθ.Γεωργιάδου, Γ. Γκίκας, Αλ. Μίγκας, Χρ. Μωραΐτης, Αλ. Παντελάκη, Γ. Παπαθανάσης, Θαν. Πέτρου και Στ. Τσελεπής.

Το έργο παίχτηκε από το Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο του 1982 και στην τελευταία παράσταση τιμήθηκε για τα 50 χρόνια της προσφοράς του στο θέατρο, ο Μίμης Φωτόπουλος, ο οποίος είχε συνδέσει το όνομά του με τον κεντρικό ρόλο του έργου.

*Το κείμενο προήλθε από συρραφή αποσπασμάτων, που επιμελήθηκε ο Νίκος Καραγέωργος, από την παρουσίαση της ιστορίας του Θεάτρου Αγρινίου του Λευτέρη Τηλιγάδα, με τίτλο «”Θέατρο Δήμου Αγρινίου”: Το πρώτο Δημοτικό Θέατρο της χώρας», όπως αυτά δημοσιεύτηκαν στην περιοδική έκδοση «Αρχείον Αγρινίου», τεύχη: 20, 21 και 23. Έπεται συνέχεια.